Γράφει ο Σίμος Ναλμπάντογλου
Προπονητής ιστιοπλοΐας Windsurf
Προπονητής ιστιοπλοΐας Windsurfemail : info.active.sport.club@gmail.com
www.active-sport.eu
Η όποια αισθητή «οριζόντια κίνηση» του αέρα ονομάζεται άνεμος.
Η όποια αισθητή «κατακόρυφη κίνηση» του αέρα ονομάζεται ρεύμα, και αν μεν είναι από κάτω προς τα επάνω λέγεται ανοδικό ρεύμα, αν είναι από επάνω προς τα κάτω λέγεται καθοδικό ρεύμα.
Η αιτία δημιουργία του
ανέμου …
Πρωταρχική γενεσιουργός αιτία
του ανέμου είναι η διαφορά
της θερμοκρασίας του
αέρος που με τη σειρά της δημιουργεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις, διαφορές
βαρομετρικής πίεσης μεταξύ παρακείμενων τόπων.
Αν δύο συνεχόμενες περιοχές
συμβεί να μην έχουν την ίδια θερμοκρασία, τότε η ατμοσφαιρική πίεση της
περισσότερο ψυχρής θα είναι μεγαλύτερη από της θερμότερης περιοχής, με
αποτέλεσμα να δημιουργείται αέρια μάζα από τη ψυχρότερη στη θερμότερη περιοχή.
Πως δημιουργείτε ο Άνεμος ;
Όταν μία μάζα αέρα θερμαίνεται
γίνεται πιο αραιή και πιο ελαφριά από τις άλλες μάζες που βρίσκονται γύρω της
και τείνει να ανέβει ψηλότερα από εκείνες (ανοδικά κίνηση). Επομένως, άλλες,
πιο ψυχρές και βαριές αέριες μάζες θα κινηθούν και θα πάρουν τη θέση της.
Αντίθετα, όταν μια μάζα αέρα
ψύχεται γίνεται πιο πυκνή και πιο βαριά και τείνει να κατέβει (καθοδική
κίνηση). Για να το πετύχει «σπρώχνει» τις άλλες τις πιο θερμές και πιο αραιές
μάζες του αέρα και παίρνει τη θέση τους.
Στοιχεία toy ανέμου
Στοιχεία
ανέμου θεωρούνται η διεύθυνση και η ένταση ή ισχύς του.
Και τα δύο αυτά στοιχεία μπορούν να προσδιοριστούν από τα ανεμομετρικά όργανα που
είναι οι ανεμοδείκτες και τα ανεμόμετρα.
Διεύθυνση ανέμου
Η διεύθυνση του
ανέμου χαρακτηρίζεται από το σημείο του ορίζοντα απ΄ όπου πνέει ο άνεμος και όχι προς τα
που πνέει ο άνεμος. Εκφράζεται δε είτε σε μοίρες (αρχής γενομένης από τον γήινο
μαγνητικό Βορρά), είτε με σύμβολα ανεμολογίου (ανεμορρόμβοι), είτε ονομαστικά (επίσημα ή γραικολεβαντίνικα όπως λέγονται
τα κοινά).
Επίσης και με πολλά άλλα ονόματα χαρακτηρίζονται
οι άνεμοι ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους, τον τόπο, την ένταση και την
διεύθυνσή τους. Εκτός από τα τοπικά τους ονόματα, οι άνεμοι στην Ελλάδα φέρουν
ανάλογα με την διεύθυνση προέλευσής τους δύο ονόματα: Ένα επίσημο και ένα
κοινό. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα ονόματα των κυρίων ανέμων (δηλαδή
αυτών που πνέουν από κατεύθυνση πολλαπλάσια των 45 μοιρών) με Ελληνικό σύμβολο
κατεύθυνσης, επίσημο όνομα, κοινό ή γραικολεβαντίνικο, διεθνές σύμβολο (ΔΣ) και
όνομα διεθνές.
Διεύθυνση
|
Επίσημο
|
Κοινό
|
Δ.Σ.
|
Όνομα διεθνές
|
Β (000°)
|
N
|
North
|
||
ΒΑ (045°)
|
NE
|
Northeast
|
||
Α (090°)
|
E
|
East
|
||
ΝΑ (135°)
|
SE
|
Southeast
|
||
Ν (180°)
|
S
|
South
|
||
ΝΔ (225°)
|
SW
|
Southwest
|
||
Δ (270°)
|
W
|
West
|
||
ΒΔ (315°)
|
NW
|
Northwest
|
Εκτός από το σημείο του ορίζοντα οι
άνεμοι παίρνουν ονόματα και από την κατεύθυνσή τους σε σχέση με την μορφολογία
του συγκεκριμένου τόπου. Υπάρχουν πολλά άλλα ονόματα ανέμων όπως ο μπάτης (θαλάσσια αύρα), ο Βαρδάρης (τοπικός βόρειος - βορειοδυτικός άνεμος της κεντρικής Μακεδονία
(διαμέρισμα)ς κατά μήκος του Αξιού ποταμού, κ.ά.
Τοπικός άνεμος
Με τον όρο τοπικοί άνεμοι, (local winds),
χαρακτηρίζονται γενικά οι άνεμοι εκείνοι
που επικρατούν σε ορισμένες μόνο περιοχές του κόσμου λόγω ειδικών τοπογραφικών
χαρακτηριστικών, σε συνδυασμό πάντα με τις υφιστάμενες κάθε φορά καιρικές
καταστάσεις. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορεί να είναι βαθειές κοιλάδες, (όπως η
κοιλάδα του Ροδανού), υψηλές απότομες ακτές (όπως οι Δαλματικές), μεγάλοι
έρημοι, (όπως της Σαουδικής Αραβίας), μέχρι ακόμη και δίαυλοι (όπως π.χ. του
Αξιού).
Ένας τέτοιος θερμικός , Διεθνούς
φήμης άνεμος είναι ο Eric
, στην Βασιλική Λευκάδας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ….
Οι τοπικοί αυτοί άνεμοι είναι
δυνατόν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στη ναυσιπλοΐα. Για το λόγο αυτό όλοι οι Πλοηγοί (βιβλία)
περιλαμβάνουν τους επικρατούντες τοπικούς ανέμους των διαφόρων περιοχών του
κόσμου προς άμεση ενημέρωση των ναυτιλλομένωνστις
περιπτώσεις που θα προσεγγίσουν ή θα διαπλεύσουν τις περιοχές αυτών.Σημαντικότεροι τέτοιοι άνεμοι είναι οι: Βεντεβάλες, Γκρεγκάλε, Λεβάντερ, Λεβεντάτντες, Μιστράλ, Μπιζ, Μπόρα, Νόρντερ, Παμπέρο ή Αργεντινός, Σαμάλ, Νότιος Μπάστερ ή Αυστραλιανός, Σουμάτρα, Φεν Χαμπούμ, Χαμπσίν και βεβαίως οι ελληνικοί "Ετησίες" ή Μελτέμια.
Από τους παραπάνω αυτοί που
πνέουν στη Μεσόγειο είναι
οι: Βεντεβάλες (περιοχή Μαρόκου), Γκρεγκάλε (Σικελία), Ετησίες- Μελτέμια (Αιγαίο), Λεβάντερ (Αλγερία), Λεβεντάτες
(δυτικά Κορσικής), Μπόρα (δυτικά Ιταλίας), Χαμπσίν (Αίγυπτος), και Σαμάλ
(σπανιότερα).
Τι είναι όμως οι "αύρες" ;
Οι αύρες είναι
ένας τύπος ανέμου καθαρά τοπικός. Οι αύρες οφείλονται σε τοπικές διαφορές
θερμοκρασίας μεταξύ θάλασσας και ξηράς ή ορέων και κοιλάδων. Οι αύρες στην
Ελλάδα είναι πολύ χαρακτηριστικό φαινόμενο και συχνά λόγω αυτών, προκύπτουν
άνεμοι τελείως αντίθετοι από τους επικρατούντες στη λοιπή χώρα.
Στο σχ.1
εμφανίζεται πρώτα η θαλάσσια αύρα (κοινώς "μπάτης"). Γνωρίζουμε ότι η
θάλασσα θερμαίνεται αργότερα από την ξηρά, γι' αυτό κατά την ημέρα η ξηρά είναι
θερμότερη από τη θάλασσα. Ο θερμός αραιός αέρας πάνω από την ξηρά ανέρχεται, ο
δε ψυχρός θαλάσσιος αέρας σπεύδει να καταλάβει τη θέση του. Έτσι δημιουργείται
θαλάσσια αύρα που διευθύνεται από το άνοιγμα των κόλπων προς την ξηρά και γι'
αυτό ονομάζεται από τους ναυτικούς "μπουκαδούρα". Έτσι π.χ. στον
Σαρωνικό ή θαλάσσια αύρα είναι άνεμος νότιος(S) στο δε Κορινθιακό δυτικός(W).
Το αντίθετο
συμβαίνει κατά τη νύκτα, οπότε η θάλασσα ψύχεται βραδύτερα από την ξηρά και
δημιουργείται η "απόγειος αύρα" η οποία διευθύνεται από τη ξηρά προς
τη θάλασσα.
Παρόμοια
φαινόμενα δημιουργούνται μεταξύ ορέων και κοιλάδων.
Παρόμοια
φαινόμενα δημιουργούνται μεταξύ ορέων και κοιλάδων. Στην περίπτωση αυτή, η
κοιλάδα η οποία καλύπτεται από υδρατμούς και, θερμαίνεται την ημέρα ή ψύχεται
τη νύκτα βραδύτερα απ' ότι τα βουνά. Η διαφορά θερμάνσεως δημιουργεί αύρες . Η θαλάσσια αύρα μπορεί να εμφανίζεται νωρίς το πρωί σκόνη ( Λίμνη Garda στην Βόρεια Ιταλία ) , μπορεί
όμως να φθάνει σε ορισμένα σημεία μόνο αργά το απόγευμα περί την δύση του ηλίου.
Η αύρα όπως
είπαμε είναι ένα τοπικό φαινόμενο. Μπορεί να καλύπτει μία ευρύτερη περιοχή,
μπορεί όμως να έχει τοπικές ιδιαιτερότητες. Μπορεί σε μία κοιλάδα να υπάρχει,
ενώ στην διπλανή να μην υπάρχει. Λίγα χιλιόμετρα μπορεί να δίνουν τελείως διαφορετική
εικόνα.
Ένταση ανέμου
Η ένταση του ανέμου
εκφράζεται είτε με την πίεση την οποία ασκεί στην επιφάνεια των διαφόρων
σωμάτων, είτε με την ταχύτητα με την οποία αυτός κινείται. Στην Μετεωρολογία η ένταση του ανέμου εκφράζεται συνήθως με την
ταχύτητά του, οπότε δίδεται σε μέτρα ανά δευτερόλεπτο ή σε χιλιόμετρα ή μίλια ανά ώρα ή σε κόμβους.
Η κλίμακα Μποφόρ είναι ένας εμπειρικός τρόπος μέτρησης της
έντασης των ανέμων, που βασίζεται στην παρατήρηση των αποτελεσμάτων του ανέμου
στη στεριά ή τη θάλασσα. Ανάλογα της έντασής του ο άνεμος χαρακτηρίζεται ως:
·
υποπνέων, 1 Μποφόρ
·
ασθενής, 2 - 3 Μποφόρ
·
μέτριος, 4 - 5 Μποφόρ
·
ισχυρός, 6 Μποφόρ
·
σφοδρός, 7 Μποφόρ
·
θυελλώδης, 8 - 9 Μποφόρ (θύελλα)
·
καταιγίζων, 10 - 11 Μποφόρ (καταιγίδα)
Επίσης ο άνεμος χαρακτηρίζεται και ως
λείος ή ριπαίος, μεταβλητός ή σταθερός:
Λείος άνεμος: Χαρακτηρίζεται ο
οποιοσδήποτε άνεμος στρωτός, δηλαδή χωρίς αυξομειώσεις της έντασής του.
Ριπαίος άνεμος: Χαρακτηρίζεται
εκείνος του οποίου η ένταση μεταβάλλεται κατά σύντομα χρονικά διαστήματα. Αν
όμως η μεταβολή γίνεται κατά μακρά σχετικά διαλείμματα τότε ονομάζεται μεταβλητός. Μεταβλητός όμως ονομάζεται και εκείνος που αλλάζει (μεταβάλλει)
διεύθυνση, σε αντιδιαστολή με εκείνον που διατηρεί την διεύθυνσή του επί μακρό
χρόνο και ονομάζεται σταθερός.
Copyriht Συμεών Ναλμπάντογλου – Active Sport Academy , 1995 – 2015
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση , η αναπαραγωγή , ολική , μερική ή περιληπτική , ή η απόδοση κατά παράφραση ή διασκευή του περιεχομένου του άρθρου με οποιοδήποτε τρόπο , μηχανικό , ηλεκτρονικό , φωτοτυπικό , ηθογραφικό ή άλλο , χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη . Νόμος 2121/1993 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.